Ulu Beserek

Kişisel anlamda inanç insanın iç dünyasi ile ilgili bir kavram. Başı dara düşen bir insan davranışını, refah içinde olan bir insana anlatmak hemen hemen imkansızdır. Medet ummanın dışında bir olaydır bu davranış biçimi. Normal şartlarda aklımızın ucundan bile geçmeyen tüm kutsal değerleri dara düştüğümüzde tek tek sıralar yardım umarız. Allah, Muhammet, Ali, Boz Atlı Hızır, Hacı Bektaş, Hasan, Hüseyin, Oniki İmam v.d. Çarelerin tükendiği noktada kutsal bildiğin değerlerden yardım istemenin kimseye bir zararı olmasa gerektir. Bizim yörenin özelliğinden olsa gerek, keramet arar kutsal bildiği şeylerde.Göz ile görülecek, el ile tutulacak, kulağıyla duyacaği kadar da yakın olmalı keramet sahipleri. İşte bu merkezden bakarak Beserek Dağı’nın niçin “Kutsal” bir dağ, niçin “Ulu” bir dağ olduğunu anlamaya çalıştık. Köylülerimizden bu işe merak duyanlarından, yaşça büyük olanlarından ve diğer köyün ihtiyarlarından derlemeye çalıştığımız rivayet olunan bilgiler ışığında;

· *Veysel Karani Türbesinin Beserek Dağının tepesinde olduğunu, · * Bir zamanlar suyla dolu olan göl suyunun uyuz ve benzeri hastalıklara şİfa olduğunu, · * Çobanların çok uzaklardan buraya sürülerini getirdiklerini, hasta olan hayvanların iyileştiklerini, dolayısıyla burasının Sadece Emlek Yöresinde değil, başka yöreler tarafından da kutsal olarak bilindiğini, · * Köyümüzden birisinin gölün kenarında bulunan ağaçlardan kestigi için göldeki suyun ve ağaçların kuruduğunu, · * Kesilen ağaçlardan kana benzeyen sıvının aktığını, · * Şimdi ise tek olarak kalan ağacın dilek tutulan ağaç olduğunu, · * Kuruyan gölün içindeki çamurun (cöher) çeşitli hastalıklara iyi geldiği için yendiğini, ögrendik.

ULU KERVANLAR OTAĞI BESEREK

Karen, Yemen taraflarında adı pek bilinmedik etrafı kum dağları ile çevrili, kurak, çorak bir beldedir. Ortalıkta birkaç kuyu, üç beş ağaç… Sonra hepsi birbirine benzeyen toprak damlı evler... Sadece develerin ve bedevilerin yaşayabildiği bu kavurucu coğrafyanın sakinleri kervan ağırlamakla geçinirler. Bir şey ekip biçmezler, hayvanlarını (develerini) ise Üveys isimli bir çobana emanet ederler. Üveys garip biridir. Dünyadadır, ama ne dünyalığı vardır, ne de dünyalık gibi bir kaygısı. Güttügü develer için ücret istemez. Verenden alır, vermeyene sormaz bile. Adı üzerine çobandır işte, fakirdir. Ama iş cömertliğe geldi mi onunla yarışmak kimsenin harcı değildir. Paylaşacak çok şeyi yoktur, ama hayır işlerinde ve cömertlikte daima başı çeken biridir. olduklarıdır.

Üveys, bizim bildiğimiz ismi ile Veysel Karani mütevazı yaşar. Ama halinden memnundur. Sessiz, dostları ve hayvanları arasında yalansız dolansız bir hayat sürer. Issız vadilerde, kaya kovuklarında ibadet eder. İnsanlar ona hep divane gözüyle bakarlar, ama aldıran kim?

Veysel’in çok yaşlı bir annesi vardır. Hem kör, hem de kötürümdür. Veysel Karani onun eli ayağı, gözü kulağıdır. Yedirir, içirir, yıkar, paklar. Kadıncağıza bebek gibi bakar. Ne derse ama ne derse yapar. En olmayacak arzularını bile ikiletmez. Bir yüz ifadesinden bin mânâ çıkarır ve hepsini de getirir yerine. Tabiri caizse, anasına kölelik eder.

Veysel Karani haram bilmez, yalan söylemez. Hoş, sahrada bir başına dolanan böylesi bir insanın günaha girme şansı da azdır ya. O, gün boyu dua eder, af diler. Ümmet-i Muhammed’e dua eder. Ama en bilinen özelliği Allah ve Muhammed’e duydugu tarifsiz aşktır. Veysel Karani’nin tek arzusu vardır. Muhammed’i görebilmek. Düşündükçe burnunun direği sızlar, yüreği bir hoş olur. Yumruk iriliğinde bir şeyler gelir, oturur boğazına. Hani o, anlaşılamayan ve anlatılamayan şeyler.

Ve gün gelir Muhabbet ve Muhammed kelimeleri yüreğinde buluşur, dışarı taşar. Onu bir kez, ama bir kez görebilse, bir solukluk olsun sohbetinde bulunabilse dünyalar onun olacaktır.

Annesi itiraz etmese de, bu yolculuğa razı değildir. Omuzlarını kaldırıp boynunu büker. Mahzun bir üslupla “İstiyorsan git!” der bakışlarıyla “Git bakalım, beni kime emanet edeceksen?”. Doğrusu onu bırakabileceği hiç kimsesi yoktur. Bu yaşlı kadına incitmeden kim bakabilir ki?

Karani hasretini yüreğine gömer. Bir daha bu konuda tek kelime etmez. Ama o günden sonra daha fazla ağlar, daha fazla yalvarır. Aşkını kayalara, kumlara, anlatır. Kuşlarla, develerle dilleşir, serin seher yeliyle selâmlar yollar Haremeyn’e. Ve ufuklar perde perde açılır, dağlar çekilir aradan…

Veysel Karani, Allah Resulü’nün muhteşem sohbetine madde planında erişemez, ama mânâ aleminde çok şeye kavuşur. Aralarında imrenilecek bir dostluk başlar. Hoş onlar için mesafelerin ne önemi var ki… Muhammedin etrafında bulunanlardan bazıları bu durumu hisseder ve sorar:

-Ya Resullallah kimdir bu nasipli? -Allahın kullarından biri. -Peki adı nedir? -Üveys! -Ya memleketi? -Karen! -O sizi gördü mü? Resulullah, mânâlı mânâlı gülümser, “Baş gözü ile hayır!” der. “Hayret!” diyenler olur, “Size böylesine aşık olan biri nasıl oluyor da koşmuyor huzurunuza?” Resulullah izah eder: - Onun gelmemesi de bana olan bağlılığındandır. İhtiyar bir anası vardır. İman etmiştir. Ancak gözleri görmez, hareket edemez. Üveys gündüzleri deve çobanlığı yapar, kazandığını annesine harcar. Hazret-i Ebubekir sorar:

-Ya Resulallah biz onu görür müyüz?

O, “Ne yazık ki hayır” manasında sallar, “Sen göremezsin” ama Hazret-i Ömer ve Hazret-i Ali’ye dönüp müjdeyi verir: “Onu, sizler göreceksiniz!” Sonra bir bir vasıflarını tarif eder ki, bu işaretlerden biri avucunun içindeki gümüşi beyazlıktır. “Aşık için zaman geçmez” derler, ama aradan yıllar geçer. Hani o dakikaları asırlaşan yıllar... Resulullah hayatının son soluğunu aldığı demlerde hırkasını çıkarır ve “Bunu Üveys-i Karni’ye verin!” der. Vasiyet üzerine Hazreti Ömer ve Hazreti Ali yollara düşer, Veysel Karani’nin izini bulurlar. Ahali böylesine şerefli iki kimsenin böylesine köhne bir yeri ziyaretine bir anlam veremez. Hele “Üveys’i ariyoruz!” cümlesine çok şaşırırlar. “O divanenin tekidir.İnsanlardan kaçar. Kimseyle konuşmaz, kimseye karışmaz. Ağladıklarımıza güler, güldüklerimize ağlar. Neşe nedir bilmez. Aradığınız sakın başka biri olmasın!” derler. Hazret-i Ömer dikkatle dinler, “Bilakis!” der, “Aradığımız o olmalı!” Karenliler iki şanlı şahabenin önüne düşer, onları Arne Vadisi’ne getirirler. Veysel Karani’yi namaz kılarken görürler. Develer akıllı uslu dolanmakta, çobanlarını üzecek hareketlerden sakınmaktadırlar. Namazı biten Üveys misafirlerine döner “Hoşgeldiniz!” der. Hazret-i Ali gülümseyerek sorar

-Kimsin sen? -Abdullah! (Allah’in kulu) -Evet hepimiz Abdullah’ız, ama seni ne diye tanırlar? -Üveys derler. -Sağ elini açar mısın?

Tarif edilen işaret ayan beyan ortadadır. Hazreti Ömer “Ben Hattapoğlu Ömer’im” der, “Arkadaşım Ali bin Ebu Talip!” Vadiyi kısa ama mânâlı bir sessizlik kaplar. Sükutu yine Hazreti Ömer bozar:

-Efendimiz sana selâm ettiler ve mübarek hırkalarını gönderip buyurdular ki “Alıp giysin, ümmetime dua etsin!” Aradan günler geçer. Karenliler şaşkın, hatta pişmandırlar. Öyle ya, ellerinin altında Üveys gibi bir cevher olsun da, sen onun kıymetini bilme. Ama bu kez Karani’yi hurmet ve ilgiyle bunaltırlar. Huzurunda el pençe divan durur, ısrarla nasihat isterler. Hele bazıları keramet bekler. Veysel Karani gibi mütevazi biri, ilginin böylesinden sıkılır. Işte tam o günlerde biricik annesi vefat eder ve onu Karen’e bağlayan hiçbir şey kalmaz. İşte şimdi yollara düşebilir. Karani’nin ilk hedefi elbette Haremeyn’dir. Sonra Medine’ye gider. Ancak o şehrin hüzünlü yüzünü görür ve Resullulah’ın yaşamadığı Peygamber beldesinde duramaz. Çeker çarığını, yürür uzaklara. Bir ara Basra’da eyleşir, bir ara Kufe’ye yerleşir. Yine eskisi gibi deve güder. Aç kalır, açıkta kalır. Horlanır, aşağılanır. Garip bu ya milletin gücü hep ona yeter. Hatta ufacık veledler bile sataşır, taş yağdırırlar. Karani tek bildiği ve geçim kaynağı olan develeri gütmeye ve insanlar için dua etmeye devam eder. Veysel Karani bazen sehere kadar secdede, bazen sabahlara kadar duada kalır. “Bırakın üç kere Sûbhane Rabbiyel âla demeyi, ben bir keresini bile beceremiyorum” diye yakınır. Onun özlediği ibadet meleklerinkinden farksız olmalıdır. “Namazda husu öyle olmalıdır ki” der: “Bağrına bıçak sokulsa duyulmaya.”

Çok yoğun yaşadığı böyle bir günün ardından develerin kaybolduğunu farketmez bile. Ancak akşam olup gün batınca farkına varır develerin yanında olmadıgının. Aramaya başlar. Günlerce aylarca aradıktan, sorup soruşturduktan sonra izlerini takip ederek bulur develerini. Hem de adını sanını bilmediği bir yörede. Günlerdir bakımsız kalan develer uyuz hastalığına yakalanmıştır perişan olmuştur. Gözü gibi baktığı develerin bu hale gelmesine çok üzülür. Suçlu hisseder kendini. Bu haliyle develeri sahiplerine götürmek Karani için ölüm gelmektedir. Bir çare aramaktadır. Oturur dua etmeye başlar. Öyle kaptırırki kendini, develerin tekrar uzaklaşıp gittiklerini görmez bile. Aradan geçen saatlerden sonra tekrar düşer develerin peşine. Bu sefer fazla araması gerekmez. Küçük bir göl kenarında bulur develeri. Kimi bunalmış kendini suyun içine girmiş, kimisi hala su içmekte. Akşamın karanlığında ıhtırır develerini sabahın olmasını bekler. Sabahın seherinde gördüğü manzara karşısında şaşırır Karani.

Hastalıktan bitkin ve yorgun düşen bu hayvanlar sanki yeniden doğmuş gibidir. Elini açip yakarır tanrıya. Hastalıktan kırılan bu hayvanları kurtardığı için şükreder. Artık deve sahiplerine karşı mahcup olmayacaktır. Yanına gelen diğer çobanlara da anlatır başından geçenleri.Dualarının kabul edildiği, burcu burcu çiçeklerin koktuğu, kuş seslerinin birbirine karıştığı yeşillikler içindeki bu yörenin adını sorar diğer çobanlara. Çobanlar burasının bir adının olmadığını varsa da bilmediklerini söylerler. Günlerce burada konaklar Karani. Ayrılık zamanı geldiğinde ismini bilmedikleri bu yöreye bir isim koyarak ayrılır. „BESEREK“ olsun der bu güzel yurdun adı.Divane görünümlü ama bilinmeyen konuşmalar yapan bu adama etrafındaki çobanlardan birisi develerini bulduğu için mutlu olan Karani’ye “Şimdi Nasılsın?” diye sorar. Cevap manidardır: “Akşama çıkacağını bilmeyen biri nasıl olursa!” Yüksekliği tevazuda buldum, liderliği nasihatte. Nesebi Takva’da buldum şerefi kanaatte. Rahatlığı zühtte buldum, zenginliği tevekkülde. Bizde ne takva, ne züht, ne de tevekkül. Eh birşey bulamıyoruz tabii. Allahü Teala o büyüklerin yüzü suyu hürmetine sonumuzu hayreyleye. »

Beserek Yaylası’nın berrak havasını, soğuk suyunu anlatabilmek ise pek mümkün değildir. Çünkü Hüyük Yaylası‘nda yaşam güzelliği anlatılmaz ancak yaşanır. Bir sihirli el değmiş gibidir insana. Bir anda tüm duyguları değİşİr insanın. O ıssız kıraç topraklar dertlere derman olur. İki cümleyi bir araya getiremeyenlerin şair oldukları, maddi ve manevi huzurun sağlandığı bir yerdir Beserek Yaylası. Onun için diyoruz ki; anlatmak yetmez mümkünse yaşamalı duyarak, hissederek... Ünlü Ozan Aşık Veysel ne güzel anlatmıştır Beserek Yaylası’nı.

Arzusun çektiğim Beserek Dağı

Elvan elvan çiçeklerin açtı mı?

Çevre yanın güzellerin otağı,

Bizim eller yaylasına göçtü mü?

Güney Tarafında Kurban Pınarı

Kalktı mı Mezarlı Boyu’nun Kar’ı?

Garip öter meşeliğin kuşları

Yavru şahin yuvasından uçtu mu?

Yeşil atlas giymiş dağlar süslemiş,

Mescit köyü eteğine yaslanmış,

Şeme Dağı, duman olmuş puslanmış,

Sivralan'a nuru rahmet saçtı mı?

Zaman gelip göçler geri dönerken,

Güzellerin yaylasından inerken,

Dilberler doldurup bade sunarken,

Veysel Şatır, hatırlara düştü mü?

Hurafe diye tanımlayacağımız nice davranışlarımız var ki, ne onları beğenir ne de vazgeçebiliriz. Onulmaz dertlere düşme yeter ki...

Kaynak: Beserek Dergisi - Emlek Hüyüklüler Sosyal Dayanışma ve Kültür Derneği- Hacı Yetkin Resim: Ekrem Tektaş